Gerjon Dol uit Norg deed een heel bijzondere ontdekking in zijn achtertuin: “Het lijkt een beetje op kerstverlichting, maar dat is het niet. Het zijn glimwormen”, vertelt Dol enthousiast.
Maar zijn het glimwormen, gloeiwormen, of vuurvliegjes? Geen van allen: het zijn eigenlijk kevers. Wel is er een consensus dat ze in ieder geval licht geven. Dat kun je ook al opmaken uit de wetenschappelijke naam: Lampyridae. En dat licht geven ze gedurende hun hele leven, of ze nou larve, ei, pop, of ontpopt zijn.
Vraagtekens
Dol dacht eerst dat er lichtjes in het bos achter zijn tuin zaten te knipperen. Dit riep aardig wat vraagtekens op en hij besloot om nader onderzoek te verrichten. Hierdoor besefte Dol dat de lichtjes niet in het bos waren, maar zich in zijn eigen tuin bevonden. “Ik dacht, dat is toch wel heel raar dat daar kerstverlichting hangt, want die heb ik niet opgehangen”, vertelt Dol. Dus is hij overdag nog maar eens gaan kijken, maar toen viel er niks te zien. “Ik snapte er helemaal niks van.”
In Nederland komen drie verschillende soorten glimwormen voor. De grote glimworm is daarvan de meest voorkomende, maar ook de kleine glimworm en de kortschildglimworm kan je tegenkomen. De kleine glimworm wordt ook wel vuurvliegje genoemd, omdat de mannetjes tijdens hun vlucht licht geven. De grote glimworm geeft alleen licht als hij stil zit. Ze kunnen wel vliegen, terwijl de kortschildglimworm helemaal geen vleugels heeft.
Kerstverlichting-effect
Via via hoorde Dol uiteindelijk dat de mysterieuze lampjes in zijn tuin weleens glimwormen zouden kunnen zijn. “Ik vond dat een beetje gek, wat het zijn echt zestig van die lichtjes die helemaal synchroon aan en uit knipperen.” Vandaar het kerstverlichting-effect.
Dol vertelt dat een bioloog heeft bevestigd dat het inderdaad om glimwormen gaat. “Die zei ook dat het hier in Drenthe niet zo vaak voor komt”, aldus Dol. “De afgelopen tien jaar zijn er zeven waarnemingen gedaan, dus dat is niet zo heel veel. Normaal zitten ze alleen in Limburg.”
Menuutje slak
De larve van de grote glimworm eet het liefst een menuutje slak. Naaktslakken zijn natuurlijk het makkelijkst, maar ook huisjesslakken worden met regelmaat verschalkt. Dat krijgt de glimworm voor elkaar door sappen in het huisje van de slak te spuiten. De slak trekt zich daardoor terug en wordt vervolgens helemaal week van de vloeistof. De larve kan daardoor op zijn gemakje naar binnen kruipen en de slak zo opslurpen. Als de glimworm eenmaal van een larve in een volwassen individu is veranderd, eet hij helemaal niks meer. Ze teren dan slechts nog op de reserves die ze opgebouwd hebben tijdens hun larvestadium.
Licht produceren de glimwormen doordat er een biochemische reactie plaatsvindt in de cellen van hun lichtorgaan. Die zit in hun achterlijf. Daarbij komt energie vrij in de vorm van fotonen – lichtdeeltjes dus. Het licht heeft meestal een geelgroene kleur.
Die lampjes gebruiken de volwassen glimwormen om elkaar op te zoeken tijdens de paringsperiode. Je kunt de lichtgevende gloeiwormen dus ook maar voor een korte periode spotten, zo ongeveer een maand. Dol heeft ze nu ongeveer een maand in de tuin, dus het licht dooft binnenkort. Gelukkig kan hij altijd nog kerstverlichting ophangen.
