Het kan zomaar zijn dat de schadeafhandeling rondom de gasopslag in Langelo heel anders wordt geregeld. Staatssecretaris Hans Vijlbrief (D66) sorteerde in een Kamercommissiedebat over gaswinning gisteravond voor op het oplossen van ongelijkheid tussen schadeafhandelingen. Inwoners, het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) en de provincie Drenthe zijn gematigd positief.
Vijlbrief gaf in het Kamerdebat aan dat hij de huidige toepassing van de omgekeerde bewijslast (zie kader) onwenselijk vindt. Momenteel geldt de omgekeerde bewijslast slechts in delen rondom de gasopslag, waardoor veel schademelders sneller nul op rekest krijgen.
Eerst zien, dan geloven. Wisse Hummel van de Tijdelijke Werkgroep Mijnbouwschade Een (TWME) vindt het nog te vroeg de vlag uit te hangen na de uitspraak van Vijlbrief. “In ieder geval onderkent de staatssecretaris dat de afhandeling van schades niet gaat zoals het zou moeten. Nu komt het erop aan wat dit concreet gaat betekenen. Daar is tot nu toe geen zicht op en dat is onbevredigend.”
‘Wij kunnen niet meer doen’
Het afhandelen van schades rondom de gasopslag Langelo (ook wel UGS Norg genoemd) ligt in handen van het IMG. Dit instituut claimt meer voor gedupeerden te willen doen, maar dat simpelweg niet te kunnen. IMG-voorzitter Bas Kortmann heeft altijd gezegd ‘wettelijk niet meer te kunnen’ dan het IMG al doet.
Woordvoerder Berend Henk Huizing benadrukt dat nog maar eens. “Het IMG heeft altijd de grenzen van de wet opgezocht. Daarin zit onze ruimharigheid. Van de 300.000 schademeldingen in Groningen en Drenthe zijn 280.000 opgelost.”
Perspectief
Dat er toch mensen ontevreden zijn, is volgens hem inherent aan de grote groep schademelders. “Dit zijn vaak mensen bij wie de afhandeling complexer is. Daarin geeft de wet ons vaak te weinig ruimte om een goede compensatie te regelen. We komen nog Bas Kortmann heeft vaak gehamerd op meer middelen om dit te goed te doen. De uitspraak van Vijlbrief biedt hierin perspectief.”
Maar ook het IMG wil eerst nog wel eens zien dat ‘Den Haag’ echt tot een versoepeling van de wet overgaat. “Zoiets is al eerder gelanceerd”, zegt Huizing. “We moeten het eerst nog zien. We zijn in ieder geval positief over de denktrend van de staatssecretaris.”
Hoopvol
Gedeputeerde Tjisse Stelpstra was namens de provincie Drenthe aanwezig bij het debat. Hij is een dag na tijd goedgeluimd. “Ik heb een harde toezegging gehoord van de staatssecretaris”, zegt Stelpstra. “Hij heeft letterlijk gezegd: zoals het nu gaat, kan het niet langer. Hij gaf verder aan het te gaan regelen. Hoe, dat heeft hij nog niet gezegd maar wel dát hij het gaat regelen.”
In november verwacht Stelpstra een brief van de staatssecretaris waarin hij aangeeft hoe hij de ongelijkheid gaat aanpakken. “Het is sowieso al een belangrijke stap dat Vijlbrief heeft gezegd dat hij dit nodig vindt. Het stemt mij in ieder geval zeer hoopvol.”
Nieuwe fase?
Hummel van de TWME geeft aan dat zij nu al onomstotelijk kunnen bewijzen dat er nog steeds sprake is van ongelijke behandeling tussen schademelders. “Daar hebben wij genoeg dossiers van”, aldus de inwoner van Een.
Hij hoopt dat de uitspraak van Vijlbrief van gisteravond achteraf een kantelpunt zal blijken. “Samen met de wisseling van de wacht aan de top van het IMG (Bas Kortmann vertrekt per februari 2023, red.) hoop ik dat dit een nieuwe fase in gang zal zetten.”
Wat is omgekeerde bewijslast?
De omgekeerde bewijslast (ook wel het wettelijk bewijsvermoeden) houdt in het geval van de gaswinning in dat gedupeerden niet zelf hoeven te bewijzen dat de schades door de gaswinning/gasopslag veroorzaakt zijn. In grote gedeelten van Groningen geldt de omgekeerde bewijslast. Wanneer er sprake is van schade, kan de gedupeerde dit melden zonder dat hij of zij dit zelf dient te bewijzen. Het is dan aan de NAM om te weerleggen dat de schades van gasopslag of gaswinning komen.
In Drenthe gold de omgekeerde bewijslast ook heel even, maar de contouren zijn door het IMG verlegd. Hierdoor vallen veel gedupeerden buiten de boot. De lokale en regionale bestuurders in Drenthe hopen dat de minister bij het IMG aandringt op een terugkeer hiervan in Drenthe.
