Deze week wordt er langs de A7 bij Marum een voor onze provincie bijzonder gewas geoogst. Het gaat om olifantsgras, dat daar bij wijze van proef op grond van boer Borger wordt geteeld.
De officiële naam is miscanthus giganteus, ook wel Chinees reuzenriet genoemd. De stengels van dit gewas, die wel 3,5 meter hoog kunnen worden, doen wel wat aan bamboe denken. ‘Kijk’, zegt Lammert Boer, terwijl hij met een droog krakend geluid een stengel doormidden knakt, ‘het zit boordevol cellulose’.
Hakselen
Boer is namens loonbedrijf Lucas Stuut betrokken bij de teelt van het olifantsgras. Het gaat om 18 hectare in totaal. Voor de oogst wordt een hakselaar ingezet die ook wordt gebruikt voor de oogst van mais. De droge gele stengels worden in het apparaat verwerkt tot kleine snippers, die worden opgevangen in een grote wagen die naast de hakselaar meerijdt. Bij de oogst komt veel stof vrij; een grote wolk boven de akker is van ver te zien.
De aanloopkosten voor de teelt van miscanthus zijn vrij hoog, weet Boer. Je hebt een speciale machine nodig om de wortelstokken te poten. Die worstelstokken worden in het derde jaar gerooid, versneden en weer gepoot. Daarna gaan de wortelstokken ongeveer 20 jaar mee. ‘Na zes tot zeven jaar zijn de kosten er uit’, berekent Boer. ‘Vanaf dan gaat de kassa rinkelen.’
Van het gas af
Boer Borger is in Groningen een pionier met de teelt van dit gewas. Hij gebruikt de versnipperde rietstengels als brandstof in zijn kalvermesterij, waar hij 3000 dieren heeft. ‘Ik gebruik het om water op te warmen’, zegt hij. ‘In dat hete water los ik melkpoeder op, en die melk geef ik aan de kalveren. Eerder betaalde ik per jaar honderdduizend euro aan aardgas. Nu helemaal niks meer.’
‘Wij proberen een concept te ontwikkelen dat de rug van de boer van de muur houdt’, vervolgt Lammert Boer ‘Met dit gewas kunnen ze in het voorjaar een mooi zakcentje verdienen. Je kan het overal verbouwen, ook op de schralere grond.’
Boer Borger gebruikt het olifantsgras dus als brandstof, maar er zijn legio andere toepassingen. Het cellulose kan goed gebruikt worden in de papierindustrie en de snippers zijn ook geschikt als stalstrooisel. Het kan ook worden bewerkt tot bijvoorbeeld bio-plastic. Ook kan het worden verwerkt in bouwmaterialen, zoals beton.
Duurzaam
‘Het inkomen van de boeren staat onder druk’, zegt directeur Hans Bergsma van de gebiedscoöperatie Westerkwartier. ‘Dus we proberen alternatieven te verzinnen, die ook nog eens duurzaam zijn en goed passen in deze tijd. Ik weet niet hoe het met jou is, maar ik erger me bijvoorbeeld enorm aan al dat plastic om ons heen. Laten we daar alternatieven voor verzinnen. Als we dat niet zelf in de regio oppakken gaat het nooit lukken.’
Blijft er nog één belangrijke vraag over: waarom heet dit gewas olifantsgras? Lammer Boer, grinnikend: ‘Het is zo hoog dat je er in een olifant ik kwijt kunt.’
