Een dikke duizend uur heeft hij eraan besteed. Wiebo van der Schaaf maakte een documentaire over de Tweede Wereldoorlog in en rond Marum. Vrijdag gaat zijn film in première.
Het besef komt na de dood van zijn vader in 2019. Wiebo hangt als kind aan zijn lippen als hij oorlogsverhalen vertelt. Hij kan ze haast dromen, maar heeft die herinneringen nooit daadwerkelijk vastgelegd.
‘Daar baalde ik van. Om zijn verhalen toch levend te houden, besloot ik op zoek te gaan naar anderen die hetzelfde hebben meegemaakt’, zegt Wiebo. De ooggetuigen zijn inmiddels op leeftijd. De Marumer klopt bij ze aan met de vraag of hij mag langskomen met zijn camera voor een interview.
Geen ervaring
Ervaring als documentairemaker heeft hij niet. ‘Wat dat betreft is dit project ook voor mij een hele reis’, zegt Wiebo. Hij past zijn kennis uit een videocursus die hij volgt als student jaren later toe.
De montage gaat Wiebo een stuk makkelijker af. Dat heeft te maken met een andere hobby van hem. ‘Ik ben zanger en treed op als bandartiest’, legt hij uit. ‘Om de optredens levendiger te krijgen, heb ik zelf video’s gemaakt die ik tijdens het zingen kan afspelen. Editen had ik dus redelijk in de vingers.’
De gesprekken met ooggetuigen maken diepe indruk op Wiebo. Tranen biggelen over zijn wangen als hij in de auto zit na zijn afspraak met Geese Bijstra. De inwoner van Opende onderhoudt nu 42 jaar lang het graf van zes Australische soldaten en een Engelse militair.
Bezoek aan begraafplaats
Ze bezoeken samen het monument op de protestantse begraafsplaats in het dorp en rijden vervolgens naar het weiland waar het vliegtuig van de geallieerden in 1944 neerstort. Op dat moment zoeken daar drie mannen met een metaaldetector naar overblijfselen van het toestel.
‘Hoe toevallig is dit?’, vraagt Wiebo zich af. Even later staat Geese met een stukje brandstofleiding in zijn hand, hoogstwaarschijnlijk van het neergestorte vliegtuig. ‘Dichterbij dan dit kom je niet. Heel bijzonder dat dit bijna tachtig jaar later gebeurt en dat ik het mag vastleggen’, zegt de documentairemaker.
Is alles wel verwerkt?
Het valt Wiebo op hoe levendig zijn gesprekspartners vertellen over de Tweede Wereldoorlog. ‘Dan merk je hoeveel impact het heeft. Zelfs nu, zoveel jaren later. Het raakt ze en komt nog steeds binnen. Ik dacht zelfs wel eens: is alles wel verwerkt?’
De documentaire is inmiddels al een poosje af. Wiebo heeft vanwege de coronamaatregelen gewacht met de première. Ondertussen is hij al een heel eind met deel twee, dat op de rol staat voor begin volgend jaar.
Première
De première van deel één is vrijdag en zaterdag. Op beide dagen is de film om 20.00 uur gratis te zien in de kerk aan de Kruisweg 30 in Marum. Inloop is vanaf 19.30 uur. Na die tijd zijn attributen uit de Tweede Wereldoorlog te zien, zoals onderdelen van het vliegtuig dat is neergestort bij Opende.
Wil je de première bezoeken? Mail dan naar wiebovanderschaaf@hotmail.com of bel met 06 81260362. Voor de vrijdag is nog een beperkt aantal plekken vrij. Zaterdag is er meer ruimte.
