De grootschalige woningbouw die het Noorden voorziet bij de komst van de Lelylijn is ‘zeer ambitieus’. Dat blijkt uit aanvullend onderzoek naar de haalbaarheid van de nieuwe spoorlijn tussen Groningen en de Randstad.
De kosten van de lijn worden in het onderzoek opnieuw ingeschat tussen de vijf en tien miljard euro.
Spoorlijnen in ruil voor 220.000 nieuwe woningen
Het Noorden legde Den Haag april vorig jaar een ‘ruildeal’ voor. Wanneer het Rijk zou investeren in de aanleg van de Lelylijn, de Nedersaksenlijn en het versnellen van het bestaande spoor tussen Groningen, Assen, Zwolle en de Randstad, zou Noord-Nederland ruim 220.000 extra woningen kunnen realiseren om het woningtekort aan te pakken.
Het onderzoeksrapport ‘Gezamenlijke analyse Deltaplan Noord-Nederland’ noemt dat niet realistisch. ‘Uitgaande van actuele verhuistrends en de prognoses van woningtekorten zijn de aantallen in het Deltaplan zeer ambitieus te noemen’, schrijven de onderzoekers, die in opdracht van het Rijk en de regio werkten.
Grote investering in wegennet nodig
Het onderzoeksteam, onder meer bestaand uit adviesbureau TwynstraGudde en ingenieursbureau Sweco, stelt dat 25.000 tot 75.000 woningen eerder haalbaar zijn. Dat zou in het uiterste geval hooguit kunnen doorgroeien naar ruim 90.000 woningen, zo concluderen de onderzoekers.
Bovendien heeft woningbouw op deze schaal ook andere gevolgen, want dan moet er ook fors geïnvesteerd worden in de overige infrastructuur. Denk daarbij aan nieuwe wegen en fietspaden. Wanneer mensen uit de Randstad besluiten in het minder verstedelijkt Noord-Nederland te gaan wonen, zullen zij ook meer gebruik gaan maken van de auto. Dat levert nieuwe verkeersknelpunten op, zo voorspellen de onderzoekers. Om die op te lossen moeten het Rijk, provincies en gemeenten miljoenen investeren in het wegennet.
Heeft Lelylijn nog wel zin als woningen er al staan?
De vraag die het rapport wel opwerpt is hoeveel zin het aanleggen van de Lelylijn heeft wanneer de lijn er op zijn vroegst pas in 2035 kan liggen. De aangekondigde woningbouw zal namelijk grotendeels plaatsvinden voordat de Lelylijn is gerealiseerd. Bovendien is 2035 volgens de onderzoekers ambitieus. Om dat jaartal te halen dient het geld, de planologie en gevoerde procedures al vóór 2025 geregeld te zijn. Het rapport schetst een beeld dat 2040 realistischer is.
Mensen en bedrijven trekken naar Groningen
De Lelylijn draagt wél bij aan een forse tijdwinst tussen Groningen en Schiphol. Onderzoekers verwachten dat de reistijd per trein met een half uur wordt verkort. Ook heeft de Lelylijn een aantrekkingskracht op mensen en bedrijven. Zij zullen zich met name rond Groningen en in mindere mate Heerenveen gaan vestigen, stelt het rapport. De trek van inwoners naar de regio zal wel worden gevoeld in de Randstad, voorspellen de onderzoekers.
Lelylijn heeft positief effect op leefbaarheid
De Lelylijn en de Nedersaksenlijn hebben beide een positief effect op de leefbaarheid en de ontwikkeling in de regio. Beide lijnen bieden het Noorden meer mogelijkheden om volwaardig aan de Nederlandse economie deel te nemen. Dat heeft wel een prijs: de Lelylijn en de Nedersaksenlijn vergen forse investeringen. Voor de Lelylijn bedragen de kosten 5 tot 10 miljard euro. De Nedersaksenlijn moet tussen de 500 miljoen en 1,2 miljard euro gaan kosten. Deze investeringen zijn lucratiever dan geld steken in bestaand spoor, aldus de onderzoekers.
Lelylijn naar Duitsland?
Het rapport stelt dat eerst duidelijk moet worden gemaakt welke varianten van de spoorlijnen kansrijk zijn. Ook moeten concrete spoortracés worden bepaald, waarna er meer duidelijkheid komt over de daadwerkelijke kosten en hoe haalbaar de exploitatie van de nieuwe treinverbindingen is. Verder moeten de internationale kansen van de Lelylijn in combinatie met de Wunderline nader worden onderzocht.
