Veel mensen voelen zich betrokken bij hun buurt en zijn actief betrokken bij activiteiten om de leefbaarheid daar te verbeteren; dit heet ‘burgerparticipatie’.
Participatie is een procedure waarbij individuen en bewonersgroepen invloed uitoefenen op vraagstukken, beslissingen of diensten die hen aangaan.
Buurtbewoners doen bijvoorbeeld vrijwilligerswerk, onderhouden speeltuinen, organiseren zwerfvuilcampagnes, richten collectieven op om zonnepanelen aan te schaffen of vormen lokale zorgcoöperaties. Ook kunnen zij betrokken worden bij de besluitvorming over de gemeentelijke begroting.
‘Burgerparticipatie’ is een continu proces waarin burgers hun zorgen uiten jegens de lokale overheid en de lokale overheid burgers informeert over de implementatie van het lokale beleid.
Het vergroot de transparantie en maakt lokale overheidsfunctionarissen beter verantwoordelijk voor hun beslissingen. Het impliceert ook een voortdurende aanpassing van de relaties tussen de verschillende belanghebbenden, door middel van permanente dialoog en communicatie.
De ladder (zie afbeelding) laat zien welke participatieniveaus zijn beschikbare voor betrokkende inwoners.
Innovatieve gemeenten maken het voor burgers makkelijker om te participeren in lokale besluiten. En de meest vooruitstrevende regeringen beginnen de verschuiving onder de knie te krijgen van het beheren van interactiediensten naar het regelmatig betrekken en empoweren van burgers, door hen te betrekken bij het ontwerp – en, in sommige gevallen, de levering – van deze diensten.
Deze verschuiving gaat niet alleen over het vergroten van de keuzevrijheid en het welzijn; het gaat ook om het vergroten van de productiviteit van gemeenten, met behulp van een burgergerichte aanpak.
De gemeenten moeten brede en concreet visie op de toekomst en een integrale kader voor allerlei veranderingen of ontwikkelingen. Gemeentelijke overheden voeren de lokale regelgeving uit in overleg en samenwerking met inwoners en eventuele lokale verenigingen.
