Soms zit je lekker vroeg in het jaar aan de paaseitjes, en soms moet je tot diep in april wachten. Dit jaar, in 2025, valt Pasen op 20 en 21 april. Maar waarom verschuift die datum elk jaar? En wat betekent dat voor Hemelvaart en Pinksteren?
De maan bepaald Pasen
De datum van Pasen heeft alles te maken met de maan. In 325 na Christus werd op het Concilie van Nicea (een belangrijke kerkvergadering) afgesproken dat Pasen op de eerste zondag na de eerste volle maan in de lente gevierd wordt.
Dit betekent dat Pasen altijd ná 21 maart valt, omdat dat de vaste datum is voor het begin van de lente volgens de kerkelijke kalender. Toch betekent dat niet dat de volle maan die je in de lucht ziet wordt gebruikt. De kerk hanteert namelijk een vaste, wiskundig bepaalde maankalender, die soms afwijkt van de daadwerkelijke maanstanden.
Daardoor kan het gebeuren dat de volle maan die je in de lucht ziet niet altijd overeenkomt met de volle maan waar de kerkelijke berekening vanuit gaat.
Van vroeg tot laat
De vroegst mogelijke Paasdatum is 22 maart, als er precies op 21 maart (de eerste officiële lentedag) een volle maan is en dat op een zaterdag valt. De laatste mogelijke datum is 25 april, als de volle maan pas op 18 april valt en dat een zondag is (want dan moet je nog een week wachten op de volgende zondag).
In 2025 valt de eerste volle maan na het begin van de lente op 13 april (zondag). Dat betekent dat de eerstvolgende zondag 20 april is, en dat is dus Eerste Paasdag dit jaar.
En hoe zit het met Hemelvaart en Pinksteren?
Pasen bepaalt ook wanneer Hemelvaart en Pinksteren vallen: Hemelvaart is altijd 40 dagen na Pasen, dus op een donderdag. In 2025 is dat op 29 mei. Pinksteren komt 10 dagen na Hemelvaart, oftewel 50 dagen na Pasen. Dit valt in 2025 op 8 en 9 juni.
Deze rekenmethode is al eeuwenlang in gebruik en maakt deel uit van de traditionele kerkelijke kalender. De reden dat Pasen niet gewoon een vaste datum heeft, zoals Kerstmis (25 december), is omdat het feest oorspronkelijk te maken heeft met het Joodse Pesachfeest. Dat wordt ook bepaald door de maankalender en valt meestal rond dezelfde tijd als Pasen.
Verschillende kalenders, verschillende Paasdagen
Niet overal op de wereld vieren mensen Pasen op dezelfde dag. De Oosters-orthodoxe kerken gebruiken de Juliaanse kalender in plaats van de Gregoriaanse kalender die wij hanteren.
Daardoor valt orthodox Pasen vaak op een andere datum dan ons Pasen. In 2025 bijvoorbeeld vieren de Orthodoxe kerken Pasen op 27 april, een week later dan wij. Dit verschil ontstaat doordat de Juliaanse kalender inmiddels 13 dagen achterloopt op de Gregoriaanse kalender.
Bron: RTV Drenthe/Josien Feitsma
