Op de gemeentehuizen van Marum, Grootegast en Zuidhorn worden ze dagelijks gehesen: de vlaggen van het Westerkwartier. Met hun groen en blauwe pijlen en het logo van de gemeente een herkenbaar symbool dat onderdeel is van de huisstijl. Toch maakt dit geen goede vlaggen, volgens ontwerper en vlaggenkundige Sebas van den Brink. “Een gemeentevlag is geen uithangbord voor een logo”, zegt hij. “Een vlag gebruik je in tijden van vreugde en rouw. Het behelst een gedeelde identiteit. Juist in een fusiegemeente is dat belangrijk.”
Nederland telt 342 verschillende gemeenten. De meeste hebben een eigen, unieke vlag, maar een aantal niet. Westerkwartier is daar één van. “De provincie Groningen heeft relatief gezien de minste gemeentelijke vlaggen”, legt Van den Brink uit. “Ze hebben vlaggen die niet voldoen aan het Vlaggenregister van de Hoge Raad van Adel. ‘Logovlaggen’, een vlag met daarop de huisstijlkleuren van de gemeente en alleen hun logo, worden daar niet in toegestaan.”
Een nieuwe fusiegemeente krijgt altijd een eigen gemeentewapen. Dit wordt zelfs per Koninklijk besluit verleend. De vlag blijft daarentegen een verantwoordelijkheid van de gemeenteraad. Vaak zie je dat gemeenten een nieuwe huisstijl aannemen, die ook doorwerkt tot in de vlag. Zo hebben de gemeenten Het Hogeland, Eemsdelta en Midden-Groningen allemaal een logovlag. “Het is soms net alsof er wordt gedacht: ‘Oh ja, we hebben ook nog een vlag nodig’. Een huisstijl verandert vaak en vertegenwoordigt de gemeentelijke organisatie. Een vlag gebaseerd op een huisstijl is er dus niet voor iedereen in de gemeente.”
Op zoek naar de geschiedenis
Wat de vlag voor het Westerkwartier zou kunnen worden? “Er zijn een aantal vuistregels voor een goed vlagontwerp. Zo is het gebruik van twee of drie basiskleuren belangrijk en kunnen tekst, wapens of zegels beter worden vermeden”, begint hij. “Ik zou ook wegblijven bij lucht, water en groen. Zo zou je ieder gebied kunnen omschrijven. Ga op zoek naar de geschiedenis en datgene dat die verschillende gebieden aan elkaar verbindt. Daarbij kan je ook kijken naar het gemeentewapen en daar inspiratie uit halen. Zorg er in ieder geval voor dat het eenvoudig blijft en een verhaal vertelt.”
De tekst gaat verder onder de afbeelding
Een goed voorbeeld daarvan is Slochteren: op een blauw-witgestreepte vlag is een zeedraak te zien die een gele vlam uitspuwt. De kleur en symbolen, waaronder de draak, komen van het wapen van de gemeente. Het vuur bij de draak symboliseert de aardgasvondst. Deze vlag is helaas sinds 2018 niet meer in gebruik. Slochteren valt nu namelijk onder de ‘logovlag’ van de gemeente Midden-Groningen.
Het ontwerp van buurtgemeente Noordenveld vindt Van den Brink ook een mooi voorbeeld: “De vlag is goed ontworpen en heeft aan de linkerzijde een onderscheidend patroon, namelijk de zwart met witte blokjes.”
De tekst gaat verder onder de afbeelding
“Er mist gewoon een stukje identiteit“
Van den Brink hoopt dat de gemeente Westerkwartier er werk van zal maken. “Als Groninger vind ik het jammer dat er zo weinig unieke gemeentevlaggen zijn. Er mist gewoon een stukje identiteit. Gemeentes moeten vlaggen hebben waar de bevolking trots op kan zijn. Iets wat een kind graag natekent, en wat je wil zien wapperen bij de lokale voetbalclubs. De gemeenteraad kan hierin iets bewerkstellingen dat misschien honderd jaren meegaat.”
Wethouder Bert Nederveen van de gemeente Westerkwartier geeft aan dat het onderwerp wel ter sprake is gekomen binnen het college, maar dat het op dit moment niet bovenaan hun prioriteitenlijst staat.
