De allereerste natuurbegraafplaats van het Westerkwartier: met dat plan ging Bennie Kok uit Noordhorn in 2019 al aan de slag. Als grondeigenaar van De Knooppolder, een natuurgebied tussen Aduard en Zuidhorn, zag hij vele mogelijkheden. Toch blijkt de realisatie in de praktijk een lastig verhaal: “We zijn verstrikt in regels.”
“Het is de beste aankoop van mijn leven”, zegt Kok over ‘zijn’ Knooppolder, ook wel bekend als ’t Stort. “Wie heeft er nu een eigen bos” Hij opent de grote, zwarte poorten die de ingang vormen van het natuurgebied. In totaal heeft het een oppervlakte van vijfentwintig hectare, waar onder andere schapen, galloway-runderen en reeën vrijuit kunnen grazen. “Hiervan wil ik één hectare gebruiken voor een natuurbegraafplaats.”
De tekst gaat verder onder de afbeelding
Een natuurbegraafplaats in de buurt
Het idee om een natuurbegraafplaats te realiseren, ontstond al vele jaren eerder bij Kok en zijn vrouw. “Wij willen beiden in de natuur begraven worden”, legt hij uit. “Toen kon dat alleen nog in Limburg of Brabant. We wilden wel een beetje in de buurt blijven van onze familie en vrienden, dus vandaar dat dit plan ontstond.”
In 2019 besloot de provincie Groningen het terrein publiekelijk te verkopen. Het ging hierbij niet alleen om het hoogst uitgebrachte bod, maar ook om het beheersplan en de invulling van het gebied, blikt Kok terug. “Hierin zat ook het plan van een natuurbegraafplaats. Ik moest daarna nog wel onderhandelen met de gemeente Westerkwartier.”
Langdurig proces
Inmiddels duren de gesprekken met de gemeente al zes jaar en is de begraafplaats nog steeds niet gerealiseerd. “Het is een langdurig proces, waarbij veel tijd verloren gaat door het wisselen van de wacht”, verzucht Kok. “In het begin heb ik bijna een jaar moeten wachten totdat iemand werd aangenomen die over natuurbegraafplaatsen zou gaan. Die was er daarvoor niet.”
In 2023 kreeg Kok al een principe-akkoord van de gemeente voor het realiseren van het ‘Horstenhof’. Hij moest daarvoor aan een aantal voorwaarden voldoen, zoals het aanvragen van een nieuw bestemmingsplan en het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek naar duurzaam en maatschappelijk verantwoord gebruik en beheer. “Daar ben ik nu twee jaar mee bezig. Ik heb al drie ecologische rapporten laten opstellen. Allemaal zijn ze afgekeurd. Waar het probleem zit, weet ik niet.
Hij vervolgt: “Op 29 oktober hadden we weer een overleg over het ecologisch plan. De uitkomst daarvan was dat de gemeente samen met de provincie in een brief zou aangeven waar het nog zou moeten worden aangepast. Het is bijna zes weken later en ik zit nog steeds te wachten.”
De tekst gaat verder onder de afbeelding
Zandpad veroorzaakt problemen
Voordat het Horstenhof open kan gaan, zijn er nog twee dingen die gerealiseerd moeten worden. Een verharde, groene parkeerplaats en een zandpad. Dat laatste is waarop de rapporten telkens worden afgekeurd. “Dat zandpad loopt vanaf deze ingang naar de andere kant, waar de begraafplaats komt. Dat is misschien zeshonderd meter”, legt Kok uit. Het pad zal alleen worden gebruikt tijdens de uitvaart zelf. Bezoekers van de begraafplaats moeten namelijk via een andere ingang, aan de oostkant, naar binnen.
Met grote passen loopt hij door het gras naar het uiteinde van het gebied. Vanaf daar kijkt hij uit op het Van Starkenborghkanaal en het geasfalteerde fietspad dat ernaast loopt. “Mijn zandpad zal ook via deze zijkant naar de begraafplaats gaan, dus niet midden door het gebied. Zij lijken soms te denken of ik een vierbaans snelweg wil realiseren.”
Naast het zandpad en de groene parkeerplaats, zal verder niks aan de natuur worden aangepast. Ook niet op de natuurbegraafplaats zelf. “Mensen krijgen een eigen stukje van ongeveer twintig vierkante meter. Ze mogen daar zelf weten hoe de persoon komt te liggen. Er komt geen steen bij te staan.” Dat is ook de charme van zo’n begraafplaats: de natuur kan gewoon zijn gang blijven gaan. “De koeien en schapen lopen zo over je heen”, zegt Kok. “Op een normale begraafplaats lig je als het ware als rijtjeswoningen naast elkaar.”
De tekst gaat verder onder de afbeelding
Enorme behoefte in de gemeente
Wethouder Ruimtelijke ordening Hans Haze kent de plannen van Kok. Hij kijkt positief aan tegen de komst van een natuurbegraafplaats in het Westerkwartier. “Ik denk dat er een enorme behoefte is aan natuurbegraven, ook omdat mensen daar eeuwig mogen rusten. Dat spreekt mensen aan. Voor de aanleg van een natuurbegraafplaats moet wel aan alle wettelijke regels worden voldaan. Het stuk over het zandpad herkennen we niet. Er zijn wel andere gespreksonderwerpen.”
Ook Haze ziet dat het realisatieproces jaren in beslag neemt. Toch is het moeilijk dit te versnellen: “Je hebt het hier over het begraven van mensen. De omstandigheden van het terrein maken het lastig. Naast een goede ruimtelijke ordening moet ook worden voldaan aan het Besluit op de lijkbezorging. Zorgvuldigheid gaat te allen tijde vóór snelheid. Je hebt het over eeuwige rust voor degenen die ter aarde worden besteld. Daarbij kan je niet zorgvuldig genoeg zijn.”
“We geven niet op”
Hoewel Kok nog steeds wacht op antwoorden, blijft hij volhardend. “De grootste reden dat we dit terrein hebben gekocht is om te genieten. Wat er ook gebeurt, dit blijft in de familie.” Ook de natuurbegraafplaats zal een familiebedrijf worden. “Het belangrijkste is dat de plannen akkoord krijgen en vervolgens ter inzage worden gesteld. Ik had eigenlijk verwacht dat we dit jaar al zouden kunnen beginnen. Ik word er heel verdrietig van dat het zo lang duurt, maar we geven niet op.”
