Wie in Noord-Drenthe de komende tijd omhoog kijkt, kan zomaar een heel bijzonder object zien vliegen. Nee, geen ufo, maar een helikopter met daaronder een zeshoekig-raamwerk. Daarmee wordt onderzoek gedaan naar de diepe kleilagen en het grondwater. Dat is nodig, volgens Jan Gunnink van TNO, de Nederlandse organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek.
Kostbaar grondwater
“Zo’n 60 procent van ons drinkwater komt uit grondwater. Door klimaatverandering en intensiever gebruik van grondwater wordt het steeds schaarser,” duidt Gunnink. “Daarom zoeken we naar plekken in de diepe bodemlaag waar nog beschikbaar water is. Dankzij deze metingen kunnen we heel gedetailleerd het zoete en zoute water zien.”
“Maar ook de kleilagen die het grondwater beschermen. Met die kennis kunnen we de provincies vertellen waar nog onontdekte grondwatergebieden liggen en waarop ze dus extra zuinig moeten zijn.”
Vanochtend was de bijzondere stellage van dichtbij te bekijken in een weiland in het Friese Ouwsterhaule. Het meetinstrument zendt een elektromagnetisch signaal uit, dat vergelijkbaar is met het signaal dat voor mobiele telefonie wordt gebruikt. Dat wordt de bodem ingestuurd en de weerkaatste signalen worden weer opvangen. “Klei geleidt, zand niet”, duidt Gunnink.
Met de gegevens wordt een driedimensionaal beeld tot ruim 250 meter diepte gemaakt. “Natuurlijk kunnen we ook grondboringen doen”, legt Gunnink uit. “Maar een boring is duur. Je meet op een punt, het volgende punt is vijf kilometer verderop. Daartussen schatten we hoe de ondergrond eruit ziet. Met deze hangende stellage onder de helikopter meten we om de 25 meter. Bovendien kan de helikopter een veel groter gebied overbruggen. Met boringen zouden we daar jaren over doen.”
Gigantisch raamwerk
Het zeskantige raamwerk van 28 meter bij 16 meter is een Deense uitvinding en zal de komende periode af en toe in onze provincie te zien zijn. De Deense techneuten en de piloten zijn meegekomen, want het vliegen met het raamwerk eronder is precisiewerk waar de Denen al ruime ervaring in hebben. “Het vraagt het uiterste van de piloten. We vliegen heel laag. Het meetinstrument hangt zo’n 35 meter boven de grond”, legt Thomas Steensen uit. “De piloten moeten letten op hoogspanningskabels, paarden en hoge gebouwen. Om die reden vliegen we niet over bebouwing en mensen.”
De provincies Groningen en Drenthe, waterschappen Hunze en Aa’s en Noorderzijlvest, en Waterbedrijf Groningen werken hierin samen. In Drenthe wordt onderzoek gedaan in de gemeenten Noordenveld, Tynaarlo, Midden-Drenthe en een stukje van Assen en Aa en Hunze.
