“Dit is een eerste stap waar we ontzettend blij mee zijn, maar het echte doel is om als regio volledig aardgasvrij te worden.” Met die woorden maakt wethouder Jelbrich Peters (PvdA Tynaarlo) duidelijk dat de vanavond gepresenteerde duurzaamheidsmaatregelen voor Noord-Drenthe en Groningen slechts het begin zijn.
In de plannen van het Rijk staat dat inwoners van Noordenveld, Tynaarlo en Aa en Hunze tot 20.000 euro aan subsidie kunnen krijgen voor noodzakelijke isolatiemaatregelen. Voorwaarde is dat inwoners dan zelf de helft van de maatregelen gaan betalen. Dat geldt alleen niet voor mensen met een laag inkomen. Huishoudens die niet meer dan 140 procent van het wettelijk minimumloon verdienen, krijgen alle duurzaamheidsingrepen tot 40.000 euro volledig vergoed.
Meer geld?
De maatregelen zijn een voortvloeisel van het programma Nij Begun en de ereschuld die het Rijk heeft richting de gebieden die jarenlang leden onder de gaswinning. “Het is een historische dag”, zegt Hans Vijlbrief, staatssecretaris van Mijnbouw hierover. “Vanmiddag werd in de Tweede Kamer een nieuwe stap richting het sluiten van het Groningenveld genomen en vanavond komen we met deze maatregelen.”
“Mensen in Groningen en Noord-Drenthe worden hiermee substantieel geholpen”, vervolgt Vijlbrief. “Soms voor de volle 100 procent en soms voor 50 procent.” Liever had Vijlbrief meer dan 1,65 miljard euro in verduurzaming kunnen steken. “Maar dit zijn de middelen die ik tot mijn beschikking heb. Ik heb de Kamer meegegeven dat als zij nog meer willen, ze dat van het volgende Kabinet moeten vragen. Dit is nu wat er is.”
Aardgasvrij het doel
Wethouder Peters noemt het bedrag een ‘enorme boost voor de duurzaamheidsopgave’ van Noord-Drenthe. “We zijn vooral ook blij dat lage inkomens een volledige vergoeding krijgen voor het isoleren van hun huis.” Datzelfde geldt voor het bedrag van 200 miljoen euro dat naar woningcorporaties gaan, zodat ook huurders kunnen verduurzamen. “Daarbij is afgesproken dat dit niet wordt doorberekend in de huurprijzen, zodat zij echt meeprofiteren.”
Een kanttekening plaatst ze wel. “Het is nog maar een eerste stap. Uiteindelijk is het doel om als regio volledig aardgasvrij te worden, waarbij de regio kosteloos wordt verduurzaamd.”
Meeprofiteren
Dat er nu voor wordt gekozen om alle inwoners van de dertien gemeenten (drie Drentse en tien Groningse) gelijk te behandelen, maakt dat inwoners die geen schade hebben ook kunnen meeprofiteren van de regeling. Staatssecretaris Vijlbrief vindt dat goed uit te leggen. “De gaswinning als een donkere wolk boven de gehele regio gehangen”, stelt hij. “Daarnaast is dit een regio waar de energiearmoede relatief hoog is. Er is hier kortom wel wat gebeurd.”
Wethouder Peters ziet in haar eigen gemeente zeker voorbeelden van energiearmoede. “We hebben daar goed zicht op en gelukkig kunnen we al dingen doen om dat tegen te gaan.” Peters doelt bijvoorbeeld op vrijwilligers en energiecoaches die ‘honderden’ gesprekken voeren met inwoners om ze te helpen bij verduurzamen. “Daarbij krijgen we ook hulp van de provincie Drenthe.”
Gemeenten aan zet
Vanaf 1 januari 2025 kunnen inwoners van Groningen en Noord-Drenthe een aanvraag voor verduurzamingssubsidie doen. Dat kan ook met terugwerkende kracht vanaf 23 april 2023. Inwoners moeten zich daarvoor melden bij hun gemeente. “De komende periode wordt uitgewerkt hoe we dat praktisch gaan oplossen”, zegt Peters. “Dat is vandaag nog niet duidelijk.”
Duidelijk is wel dat het nogal wat van de ambtelijke organisatie van een gemeente vraagt. Staatssecretaris Vijlbrief denkt dat het verstandig is om gemeenten hierin de leiding te laten nemen. “Omdat zij het dichtst bij de burger staan”, benadrukt hij. “Daarnaast hebben we belooft veel met regionale overheden op te trekken. Daar is dit een invulling van.”
